Wanneer politiebeambten zien dat er rook uit een onbewoonde woning komt, mogen ze dan zonder huiszoekingsbevel naar binnen? Als de waterleiding in een kelder is gesprongen door de vrieskou, maar de bewoners zijn niet thuis, mag de politie dan binnendringen om de hoofdkraan af te sluiten? Een kind in gevaar is verdwenen in een bos op privéterrein; moet de politie dan wachten op toestemming van de eigenaar voor ze het terrein mogen doorzoeken?
In dit artikel onderzoeken we wanneer en hoe politiebeambten – in het kader van hun taak om hulp te verlenen, met name aan personen die in gevaar zijn – een privéwoning of een voertuig mogen binnengaan wanneer de ernst van de situatie dat vereist.
Plaats en context
Om ze op een grondige manier te kunnen onderzoeken, mogen politiebeambten de volgende plaatsen betreden:
- gebouwen en aanhorigheden;
- vervoermiddelen;
- onbebouwde zones (bossen, weiden, akkers ...).
Politiediensten ondernemen in principe dergelijke acties om mensenlevens te redden of goederen te beschermen. Zij gaan ook op zoek naar de bron van het gevaar en proberen die, indien nodig, onschadelijk te maken.
Wanneer is er sprake van gevaar ?
Een interventie van de politie is mogelijk zonder huiszoekingsbevel:
- in geval van brand of overstroming;
- bij een natuurramp (wervelstorm, vloedgolf, aardbeving ...), een ramp (treinongeluk, vliegtuigcrash, ernstige milieuvervuiling, explosie, gaslek, verkeersongeval ...) of een andere situatie waarin er direct groot gevaar dreigt;
- wanneer het leven of de fysieke integriteit van personen ernstig wordt bedreigd.
Voorwaarden
Het betreden door politiebeambten van gebouwen (huizen en aanhorigheden), vervoermiddelen en onbebouwde zones (bossen, weiden ...) zonder huiszoekingsbevel moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Dit mag namelijk enkel gebeuren:
- op verzoek of na toestemming van de persoon die de plaats daadwerkelijk bewoont of in gebruik heeft;
- op eigen initiatief en ambtshalve wanneer de eigenaar, bewoner of gebruiker niet bereikbaar is en het gesignaleerde gevaar niet op een andere manier kan worden bezworen;
- op eigen initiatief en ambtshalve in onbebouwde zones bij dreigend en groot gevaar.
In deze welomschreven gevallen mag er ter plaatse een onderzoek worden uitgevoerd door iedere politieambtenaar, ongeacht het tijdstip.
Evacuatie
Wanneer voor de veiligheid van personen en de bescherming van goederen een evacuatie van de plaats noodzakelijk is, mag deze worden uitgevoerd door iedere politiebeambte, maar wel uitsluitend op bevel en volgens de richtlijnen van een officier van de bestuurlijke politie.
Deze laatste evalueert de noodzaak tot evacuatie en bepaalt op welke manier dit moet gebeuren. Moeten alle aanwezige personen worden geïdentificeerd? Moeten ze allemaal op één plaats worden samengebracht? Moeten ze worden overgebracht naar een of meerdere opvangcentra? Moet de omgeving worden afgezet?
In geval van een evacuatie moet de officier van bestuurlijke politie ook de burgemeester op de hoogte brengen, die aan het hoofd staat van de bestuurlijke politie van de gemeente, en een proces-verbaal opstellen.
In dit artikel onderzoeken we wanneer en hoe politiebeambten – in het kader van hun taak om hulp te verlenen, met name aan personen die in gevaar zijn – een privéwoning of een voertuig mogen binnengaan wanneer de ernst van de situatie dat vereist.
Plaats en context
Om ze op een grondige manier te kunnen onderzoeken, mogen politiebeambten de volgende plaatsen betreden:
- gebouwen en aanhorigheden;
- vervoermiddelen;
- onbebouwde zones (bossen, weiden, akkers ...).
Politiediensten ondernemen in principe dergelijke acties om mensenlevens te redden of goederen te beschermen. Zij gaan ook op zoek naar de bron van het gevaar en proberen die, indien nodig, onschadelijk te maken.
Wanneer is er sprake van gevaar ?
Een interventie van de politie is mogelijk zonder huiszoekingsbevel:
- in geval van brand of overstroming;
- bij een natuurramp (wervelstorm, vloedgolf, aardbeving ...), een ramp (treinongeluk, vliegtuigcrash, ernstige milieuvervuiling, explosie, gaslek, verkeersongeval ...) of een andere situatie waarin er direct groot gevaar dreigt;
- wanneer het leven of de fysieke integriteit van personen ernstig wordt bedreigd.
Voorwaarden
Het betreden door politiebeambten van gebouwen (huizen en aanhorigheden), vervoermiddelen en onbebouwde zones (bossen, weiden ...) zonder huiszoekingsbevel moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Dit mag namelijk enkel gebeuren:
- op verzoek of na toestemming van de persoon die de plaats daadwerkelijk bewoont of in gebruik heeft;
- op eigen initiatief en ambtshalve wanneer de eigenaar, bewoner of gebruiker niet bereikbaar is en het gesignaleerde gevaar niet op een andere manier kan worden bezworen;
- op eigen initiatief en ambtshalve in onbebouwde zones bij dreigend en groot gevaar.
In deze welomschreven gevallen mag er ter plaatse een onderzoek worden uitgevoerd door iedere politieambtenaar, ongeacht het tijdstip.
Evacuatie
Wanneer voor de veiligheid van personen en de bescherming van goederen een evacuatie van de plaats noodzakelijk is, mag deze worden uitgevoerd door iedere politiebeambte, maar wel uitsluitend op bevel en volgens de richtlijnen van een officier van de bestuurlijke politie.
Deze laatste evalueert de noodzaak tot evacuatie en bepaalt op welke manier dit moet gebeuren. Moeten alle aanwezige personen worden geïdentificeerd? Moeten ze allemaal op één plaats worden samengebracht? Moeten ze worden overgebracht naar een of meerdere opvangcentra? Moet de omgeving worden afgezet?
In geval van een evacuatie moet de officier van bestuurlijke politie ook de burgemeester op de hoogte brengen, die aan het hoofd staat van de bestuurlijke politie van de gemeente, en een proces-verbaal opstellen.
