Hoe
en wanneer mag een politieagent iemand in de boeien slaan?
Politieagenten hebben het wettelijke recht om
handboeien te gebruiken. Maar deze dwangmaatregel moet altijd worden uitgevoerd
onder de wettelijke voorwaarden voor het gebruik van geweld. Die voorwaarden
zijn daarenboven restrictief. Wanneer en hoe mag een politieagent iemand dan de
boeien om doen?Principe
Het feit dat politieagenten iemand die ze onderscheppen de handboeien aandoen, vormt geen inbreuk op de fundamentele rechten en vrijheden van de mens, zolang dit gebeurt in het kader van een wettelijk voorziene vrijheidsberoving. Buitensporig of disproportioneel geweld kunnen echter niet.
We hebben het hier over personen die zich tegen hun aanhouding verzetten, proberen te ontsnappen, die iemand willen verwonden, schade willen toebrengen of bewijzen willen vernietigen.
Beoogd doel
Door handboeien aan te leggen, vermijdt een politieagent de kans op de schending van zijn eigen fysieke integriteit, die van derden en zelfs die van de aangehouden persoon zelf. Door handboeien te gebruiken, kan de politie ook verhinderen dat een persoon die van zijn vrijheid is beroofd, de benen neemt of bewijsmateriaal vernietigt.
Sinds 2007 is het gebruik van handboeien nog enkel in een bepaald aantal gevallen toegelaten.
Hypotheses
Politiemensen moeten te allen tijde kunnen verantwoorden waarom ze een persoon hebben geboeid. Dat is namelijk enkel gewettigd als:
• de persoon weerspannig is of geweld gebruikt naar aanleiding van zijn aanhouding; ook weerspannigheid bij voorgaande interventies is een geldige reden;
• de aard van de geplaagde inbreuk of de ernst van de verstoring van de openbare orde dit rechtvaardigt;
• er risico op vlucht is of de kans bestaat dat bewijsmateriaal wordt vernietigd of schade wordt berokkend;
• de persoon een gevaar vormt voor zichzelf, voor de politieagent of voor derden.
Verder mogen handboeien ook worden gebruikt:
• tijdens de bewaking van gedetineerden (om hun vlucht te beletten);
• tijdens de overbrenging van gedetineerden (van de ene instelling naar een andere);
• tijdens het uithalen van een gedetineerde (voor vervoer naar een andere plaats om een gerechtelijke taak uit te voeren of wegens humanitaire of medische redenen).
Hoe gaat de politie te werk?
Als de persoon zich niet verzet, mag een politieagent de handboeien niet onmiddellijk of automatisch aanleggen. Als hij of zij van mening is de persoon te moeten boeien, dan moet dat vooraf worden gezegd.
In het openbaar geboeid worden, kan traumatisch zijn voor de geboeide. Politiemensen moeten er daarom over waken dat de geboeide afgeschermd wordt van het publiek.
De handboeien mogen slechts gedurende de strikt noodzakelijke tijd aangelegd worden. Ze mogen – bij mannen én bij vrouwen – zowel voor het lichaam als achter de rug worden aangelegd.
De handboeien moeten zo worden aangelegd dat ze de aangehoudene niet kwetsen. De politie moet er dus rekening mee houden dat de boeien bij het beperken van de bewegingsvrijheid niet zo hard worden aangespannen dat ze de bloedsomloop afsnijden. De politie kijkt ook best regelmatig na of de handen niet verkleuren ; dit wijst er immers op dat de bloedsomloop is belemmerd.
Het aanleggen van de handboeien moet worden vermeld in het register van de vrijheidsberovingen en in het proces-verbaal dat wordt opgesteld.
