Als iemand de openbare orde verstoort, deelneemt aan een manifestatie die uit de hand loopt of op het punt staat een misdrijf te plegen, kun hij bestuurlijk worden aangehouden. Maar wat is dat nu eigenlijk precies, een bestuurlijke aanhouding? En in welke omstandigheden is deze gewettigd?
De begrippen “bestuurlijke politie” en “openbare orde”
In het kader van de uitoefening van hun wettelijke bevoegdheden als bestuurlijke politie, mogen de politiediensten beperkingen opleggen aan de individuele rechten en vrijheden, indien nodig onder dwang. Het gaat hier vooral om de mogelijkheid iemand van zijn vrijheid te beroven om verstoring van de openbare orde te voorkomen of te stoppen.
Openbare orde is een ruim begrip en omvat zowel rust en veiligheid als volksgezondheid.
De term “bestuurlijke aanhouding” concreet
De bestuurlijke (of administratieve) aanhouding van een persoon door de politie kunnen we als volgt omschrijven: het ontnemen van de vrijheid van een persoon om te gaan en te staan waar hij wil, met het oog op de handhaving of het herstel van de openbare orde. De politie kan overgaan tot de bestuurlijke aanhouding:
- enkel en alleen als dit absoluut noodzakelijk is voor de handhaving van de openbare orde;
- van personen die daadwerkelijk aan de basis liggen van de verstoring van de openbare orde;
- als dit de enige en beste manier is om de openbare orde te handhaven;
- als dit de meest adequate en minst gewelddadige vorm van interventie is.
Mogelijke omstandigheden die een bestuurlijke aanhouding rechtvaardigen
1) Wanneer een persoon de politie hindert bij de uitvoering van haar opdracht om het verkeer vrij te houden, kan een bestuurlijke aanhouding nodig zijn om een vlotte doorgang van het verkeer te herstellen.
Bijvoorbeeld: een groep mensen houdt een sit-in op een kruispunt of op een deel van een autosnelweg.
2) Wanneer een persoon daadwerkelijk de openbare orde verstoort.
Bijvoorbeeld: iemand veroorzaakt nachtlawaai op de openbare weg of in een voor het publiek toegankelijke ruimte.
3) Wanneer iemand duidelijk aanwijsbaar voorbereidingen treft om een misdrijf te plegen dat een gevaar betekent voor de openbare orde of de openbare veiligheid.
Bijvoorbeeld: iemand staat op het punt om brand te stichten in een gebouw, of om iemand anders aan te vallen.
4) Wanneer iemand daadwerkelijk een misdrijf pleegt en hierdoor een ernstige bedreiging vormt voor de openbare rust of de openbare veiligheid. Of de bestuurlijke aanhouding nu gerechtvaardigd is of niet, de politie treedt in dit geval op om het misdrijf te stoppen en de openbare orde te herstellen of te vrijwaren.
Bijvoorbeeld: iemand is zo dronken dat hij een gevaar vormt voor zichzelf en/of voor anderen.
5) Wanneer iemand deelneemt aan een samenscholing die moet worden opgeheven door de politie omdat de betrokkenen:
- gewapend zijn;
- misdaden begaan of wanbedrijven plegen tegen personen en/of goederen;
- in overtreding zijn met de wet inzake het verbod op privémilities;
- de bedoeling hebben om te plunderen, mensen te bedreigen of aan te vallen...;
- zich verzetten tegen de toepassing van de wet, tegen een bevel van de politie of een politiemaatregel, tegen een beslissing van de rechter of een dwangbevel.
Bijvoorbeeld: manifestanten in Brussel willen het politiekordon doorbreken om de “neutrale zone” rond het Koninklijk Paleis en het Parlement te betreden.
In het kader van de opheffing van dergelijke samenscholingen mag de politie overgaan tot de bestuurlijke aanhouding van alle personen die de openbare rust verstoren, met als doel hen af te zonderen van de betrokken samenscholing en de openbare orde te herstellen.
De begrippen “bestuurlijke politie” en “openbare orde”
In het kader van de uitoefening van hun wettelijke bevoegdheden als bestuurlijke politie, mogen de politiediensten beperkingen opleggen aan de individuele rechten en vrijheden, indien nodig onder dwang. Het gaat hier vooral om de mogelijkheid iemand van zijn vrijheid te beroven om verstoring van de openbare orde te voorkomen of te stoppen.
Openbare orde is een ruim begrip en omvat zowel rust en veiligheid als volksgezondheid.
De term “bestuurlijke aanhouding” concreet
De bestuurlijke (of administratieve) aanhouding van een persoon door de politie kunnen we als volgt omschrijven: het ontnemen van de vrijheid van een persoon om te gaan en te staan waar hij wil, met het oog op de handhaving of het herstel van de openbare orde. De politie kan overgaan tot de bestuurlijke aanhouding:
- enkel en alleen als dit absoluut noodzakelijk is voor de handhaving van de openbare orde;
- van personen die daadwerkelijk aan de basis liggen van de verstoring van de openbare orde;
- als dit de enige en beste manier is om de openbare orde te handhaven;
- als dit de meest adequate en minst gewelddadige vorm van interventie is.
Mogelijke omstandigheden die een bestuurlijke aanhouding rechtvaardigen
1) Wanneer een persoon de politie hindert bij de uitvoering van haar opdracht om het verkeer vrij te houden, kan een bestuurlijke aanhouding nodig zijn om een vlotte doorgang van het verkeer te herstellen.
Bijvoorbeeld: een groep mensen houdt een sit-in op een kruispunt of op een deel van een autosnelweg.
2) Wanneer een persoon daadwerkelijk de openbare orde verstoort.
Bijvoorbeeld: iemand veroorzaakt nachtlawaai op de openbare weg of in een voor het publiek toegankelijke ruimte.
3) Wanneer iemand duidelijk aanwijsbaar voorbereidingen treft om een misdrijf te plegen dat een gevaar betekent voor de openbare orde of de openbare veiligheid.
Bijvoorbeeld: iemand staat op het punt om brand te stichten in een gebouw, of om iemand anders aan te vallen.
4) Wanneer iemand daadwerkelijk een misdrijf pleegt en hierdoor een ernstige bedreiging vormt voor de openbare rust of de openbare veiligheid. Of de bestuurlijke aanhouding nu gerechtvaardigd is of niet, de politie treedt in dit geval op om het misdrijf te stoppen en de openbare orde te herstellen of te vrijwaren.
Bijvoorbeeld: iemand is zo dronken dat hij een gevaar vormt voor zichzelf en/of voor anderen.
5) Wanneer iemand deelneemt aan een samenscholing die moet worden opgeheven door de politie omdat de betrokkenen:
- gewapend zijn;
- misdaden begaan of wanbedrijven plegen tegen personen en/of goederen;
- in overtreding zijn met de wet inzake het verbod op privémilities;
- de bedoeling hebben om te plunderen, mensen te bedreigen of aan te vallen...;
- zich verzetten tegen de toepassing van de wet, tegen een bevel van de politie of een politiemaatregel, tegen een beslissing van de rechter of een dwangbevel.
Bijvoorbeeld: manifestanten in Brussel willen het politiekordon doorbreken om de “neutrale zone” rond het Koninklijk Paleis en het Parlement te betreden.
In het kader van de opheffing van dergelijke samenscholingen mag de politie overgaan tot de bestuurlijke aanhouding van alle personen die de openbare rust verstoren, met als doel hen af te zonderen van de betrokken samenscholing en de openbare orde te herstellen.
