We bekijken hier eerst de regels op het vlak van enkele specifieke vormen van geluidshinder, namelijk nachtlawaai, elektronisch versterkte muziek en geluidshinder door bedrijven. In een volgend artikel gaan we dan wat dieper in op de meer algemene regels in verband met geluidsoverlast.
Nachtlawaai: een misdrijf
Ons Strafwetboek voorziet een boete en/of een gevangenisstraf voor zij die zich schuldig maken aan nachtgerucht of nachtrumoer, waardoor de rust van de inwoners kan worden verstoord (art. 561). Dit artikel is enkel van toepassing op nachtelijk lawaai, dus op geluidsoverlast die plaatsvindt tussen zonsondergang en zonsopgang.
In principe valt elke vorm van geluidshinder die ’s nachts plaatsvindt hieronder. Toch kunnen we pas echt spreken van een strafrechtelijk misdrijf als er een moreel element in het spel is. Er moet dus sprake zijn van kwaad opzet of schuldig verzuim bij de veroorzaker van het nachtlawaai. Als een persoon bijvoorbeeld ’s nachts herhaaldelijk ergens aan de deur gaat bellen om de bewoner(s) te pesten beschouwen we dat als een misdrijf. Als het geluid echter het gevolg is van de normale uitoefening van een beroep en de veroorzaker van het geluid passende maatregelen heeft getroffen om de overlast voor de omwonenden tot een minimum te beperken, gaat het niet om een misdrijf.
Naast het Strafwetboek kunnen ook gemeentelijke reglementen administratieve sancties voorzien voor gevallen van nachtlawaai. Eenzelfde feit kan echter maar één keer worden bestaft, hetzij strafrechtelijk, hetzij administratief.
Overlast door elektronisch versterkte muziek
Ook het spelen van elektronisch versterkte muziek, zowel binnenshuis als in de openlucht, wordt geregeld in de wetgeving.
Voor Vlaanderen en Wallonië is dit vastgelegd door het Koninklijk Besluit van 24 februari 1977 houdende vaststelling van geluidsnormen voor muziek in openbare en private inrichtingen. Dit KB bepaalt dat het geluidsniveau in een openbare inrichting – gemeten op alle plaatsen waar zich normaal gezien mensen kunnen bevinden – niet hoger mag zijn 90 dB(A). Er bestaat geen gelijkaardige geluidsnorm voor private inrichtingen. Voor de omgeving van beide soorten inrichtingen gelden wel dezelfde normen. Het maximum voor het geluidsniveau wordt dan bepaald door het aanwezige achtergrondgeluid in een ruimte of gebouw en wordt gemeten met gesloten ramen en deuren. De maxima schommelen tussen 5 en 35 dB(A). Het niet-respecteren van deze geluidsnormen kan worden bestraft met een boete en/of een gevangenisstraf.
In Vlaanderen gelden sinds 1 januari 2013 ook specifieke geluidsnormen voor alle muziekactiviteiten die toegankelijk zijn voor het publiek en waar elektronisch versterkte muziek wordt gespeeld (café, feestzaal, dansvoorstelling, openluchtfestival...). De lokale overheid (college van burgemeester en schepenen) kan bovendien nog strengere normen en bijkomende voorwaarden opleggen. Daarnaast bestaan er ook normen voor de omgeving rond de muziekactiviteit om overlast te beperken. De volledige regelgeving van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (VLAREM) is terug te vinden op de website van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie.
In Brussel wordt deze materie geregeld door het Besluit van de Brusselse hoofdstedelijke regering van 21 november 2002 betreffende de strijd tegen de geluids- en trillingenhinder. Dit besluit bepaalt het maximumgeluidsniveau in gebouwen en daarbuiten. De drempels variëren, afhankelijk van de locatie van de inrichting en het moment waarop het geluid wordt geproduceerd (overdag, ’s nachts, in het weekend...). Bovendien verplicht dit besluit de uitbaters van de betrokken instellingen om alles in het werk te stellen zodat de rust en de gezondheid van de omwonenden niet in gevaar komen. Momenteel werkt de Brusselse regering overigens aan een specifiek besluit in verband met het (af)spelen van muziek. Dat besluit zal de verplichting bevatten om een geluidsbegrenzer te installeren in openbare en private instellingen waar elektronisch versterkte muziek wordt gespeeld. Daarnaast zal het toegelaten geluidsniveau afhangen van de kwaliteit van de geluidsisolatie van het betreffende gebouw.
Geluidshinder door de activiteiten van een onderneming
Zowel in Brussel en Wallonië als in Vlaanderen wordt de geluidshinder van bedrijven gereglementeerd via de milieuvergunning die een bedrijf krijgt om zijn activiteiten uit te voeren. Daarin staan alle voorwaarden waaraan een bedrijf moet voldoen, o.a. op het vlak van geluidshinder. Ook hier spelen locatie en tijdstip een rol bij het vastleggen van de geluidsdrempels. Voor Vlaanderen staan deze regels opgesomd in VLAREM.
Het niet-naleven van deze voorwaarden en regels kan worden bestraft met een boete en/of een gevangenisstraf, de opschorting of intrekking van de milieuvergunning of zelfs een verplichte stopzetting van de activiteiten.
