Vernedering, beledigingen, controle van vrienden via Facebook, het verplichten van bepaalde kledij, isolement... psychologisch geweld kan zich op heel wat manieren uiten. Deze vorm van geestelijke agressie manifesteert zich niet alleen als minachting, intimidatie, pesterijen, bedreigingen of manipulatie van iemands kinderen, maar ook als provocatie, streng toezicht, vrijheidsbeperking, chantage, overdreven regels en verboden...
Een escalatie van psychologische druk
Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen stelt vast dat bij partnergeweld een of andere vorm van psychologische druk het meest voorkomt: verbaal geweld staat bovenaan de lijst (41%), gevolgd door intimidatie (22%) en slagen (15%). Deze escalatie wordt in de literatuur als volgt omschreven: van psychologisch geweld gaat men over naar verbaal geweld, vervolgens richt men de agressie op voorwerpen om te eindigen bij fysiek of seksueel geweld en zelfs doodslag.
Psychologisch geweld moet gezien worden als een cyclus: een vicieuze cirkel van opeenvolgende fases. Eerst en vooral creëert de agressor een klimaat van spanning. Dan volgt een crisis of gaat de agressor over tot daden. Vervolgens maakt de agressie plaats voor rechtvaardiging van het agressieve gedrag: de dader “kon er niets aan doen” en “bedoelde het niet zo”... wat erg verwarrend is voor het slachtoffer. Er volgt een periode van spijt en mooie beloftes waardoor het lijkt dat alles voortaan weer beter zal gaan – om uiteindelijk opnieuw te vervallen in een klimaat vol spanningen. En de cirkel is rond.
Hulpverleners : aandacht voor bepaalde signalen
De slachtoffers hebben het doorgaans heel moeilijk om hulp te zoeken omdat de angst hen verlamt. Ze zijn met name bang voor represailles. Maar er zijn nog andere aspecten die hen tegenhouden om hulp te zoeken: schuldgevoelens, het oordeel van anderen, de stille hoop dat het wel zal stoppen, onwetendheid over hun rechten... Daarom is het aan de hulpverlener om de signalen van huiselijk geweld te identificeren, zoals verwondingen, pijn of fysieke trauma’s die niet stroken met de verklaring over de oorzaak ervan.
Ook herhaaldelijke consultaties bij verschillende hulpverleners, angst en depressie, het zich terugtrekken, uitbarstingen, slaapproblemen, verminderde eetlust, verminderde concentratie, alcohol- en drugsmisbruik kunnen wijzen op huiselijk geweld. Daarnaast kunnen veroordelende of vernederende opmerkingen en een te aanwezige partner die in de plaats van zijn/haar vrouw/man antwoordt, een belletje doen rinkelen. Hoewel deze signalen niet noodzakelijk wijzen op huiselijk geweld, vereisen ze zeker nader onderzoek.
De beste manier om problemen te detecteren, is vragen te stellen. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan! De hulpverlener kan immers gehinderd worden door verschillende obstakels, bijvoorbeeld de identificatie met een van de betrokken personen, het onvermogen om de tekenen van geweld te herkennen door een gebrek aan vorming op dat vlak, de gêne om zich te bemoeien met andermans privéleven of een mindere luisterbereidheid door de enorme werkdruk. En misschien zijn er andere prioriteiten. De omstandigheden zijn dus niet altijd ideaal om een dergelijke vorm van geweld te identificeren.
Mogelijke oplossingen
Er is hieromtrent heel wat nuttige informatie op internet te vinden. Enkele suggesties: de websites van de Beweging tegen Geweld - vzw Zijn en Horen, zien en praten. De Beweging tegen Geweld ontwikkelt in Vlaanderen en Brussel initiatieven die zich richten tot een breed publiek, o.a. via sensibilisering, acties en campagnes, netwerkvorming en educatie. Horen, zien en praten is een jaarlijkse preventiecampagne die uitgaat van de vrouwenorganisaties zij-kant en VIVA-SVV. Hiermee willen ze mensen bewustmaken van het thema, het taboe doorbreken en het probleem bespreekbaar maken, mensen informeren en waar nodig doorverwijzen naar slachtoffer- en daderhulp.
Slachtoffers kunnen ook terecht bij Tele-Onthaal op het telefoonnummer 106 en via chat. Tot slot vermelden we ook de slachtofferbejegening bij de lokale politie. Gespecialiseerd personeel biedt een luisterend oor aan de betrokkene, zelfs als er geen klacht werd ingediend. Met psychologische bijstand, praktisch advies en nuttige inlichtingen helpt deze dienst de slachtoffers bij hun zoektocht in de wereld van politie en justitie, van de schadeafwikkeling en de voorziene procedures in het kader van de Commissie voor Financiële Hulp aan Slachtoffers van Opzettelijke Gewelddaden.
Partnergeweld is een delict waar bij wet straffen op staan. Het is strafbaar krachtens het strafrecht, ook als de partners niet gehuwd zijn. Er is bovendien een nieuwe wet goedgekeurd die – in geval van huiselijk geweld – de agressor verplicht zijn woning gedurende tien dagen te verlaten.
Een escalatie van psychologische druk
Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen stelt vast dat bij partnergeweld een of andere vorm van psychologische druk het meest voorkomt: verbaal geweld staat bovenaan de lijst (41%), gevolgd door intimidatie (22%) en slagen (15%). Deze escalatie wordt in de literatuur als volgt omschreven: van psychologisch geweld gaat men over naar verbaal geweld, vervolgens richt men de agressie op voorwerpen om te eindigen bij fysiek of seksueel geweld en zelfs doodslag.
Psychologisch geweld moet gezien worden als een cyclus: een vicieuze cirkel van opeenvolgende fases. Eerst en vooral creëert de agressor een klimaat van spanning. Dan volgt een crisis of gaat de agressor over tot daden. Vervolgens maakt de agressie plaats voor rechtvaardiging van het agressieve gedrag: de dader “kon er niets aan doen” en “bedoelde het niet zo”... wat erg verwarrend is voor het slachtoffer. Er volgt een periode van spijt en mooie beloftes waardoor het lijkt dat alles voortaan weer beter zal gaan – om uiteindelijk opnieuw te vervallen in een klimaat vol spanningen. En de cirkel is rond.
Hulpverleners : aandacht voor bepaalde signalen
De slachtoffers hebben het doorgaans heel moeilijk om hulp te zoeken omdat de angst hen verlamt. Ze zijn met name bang voor represailles. Maar er zijn nog andere aspecten die hen tegenhouden om hulp te zoeken: schuldgevoelens, het oordeel van anderen, de stille hoop dat het wel zal stoppen, onwetendheid over hun rechten... Daarom is het aan de hulpverlener om de signalen van huiselijk geweld te identificeren, zoals verwondingen, pijn of fysieke trauma’s die niet stroken met de verklaring over de oorzaak ervan.
Ook herhaaldelijke consultaties bij verschillende hulpverleners, angst en depressie, het zich terugtrekken, uitbarstingen, slaapproblemen, verminderde eetlust, verminderde concentratie, alcohol- en drugsmisbruik kunnen wijzen op huiselijk geweld. Daarnaast kunnen veroordelende of vernederende opmerkingen en een te aanwezige partner die in de plaats van zijn/haar vrouw/man antwoordt, een belletje doen rinkelen. Hoewel deze signalen niet noodzakelijk wijzen op huiselijk geweld, vereisen ze zeker nader onderzoek.
De beste manier om problemen te detecteren, is vragen te stellen. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan! De hulpverlener kan immers gehinderd worden door verschillende obstakels, bijvoorbeeld de identificatie met een van de betrokken personen, het onvermogen om de tekenen van geweld te herkennen door een gebrek aan vorming op dat vlak, de gêne om zich te bemoeien met andermans privéleven of een mindere luisterbereidheid door de enorme werkdruk. En misschien zijn er andere prioriteiten. De omstandigheden zijn dus niet altijd ideaal om een dergelijke vorm van geweld te identificeren.
Mogelijke oplossingen
Er is hieromtrent heel wat nuttige informatie op internet te vinden. Enkele suggesties: de websites van de Beweging tegen Geweld - vzw Zijn en Horen, zien en praten. De Beweging tegen Geweld ontwikkelt in Vlaanderen en Brussel initiatieven die zich richten tot een breed publiek, o.a. via sensibilisering, acties en campagnes, netwerkvorming en educatie. Horen, zien en praten is een jaarlijkse preventiecampagne die uitgaat van de vrouwenorganisaties zij-kant en VIVA-SVV. Hiermee willen ze mensen bewustmaken van het thema, het taboe doorbreken en het probleem bespreekbaar maken, mensen informeren en waar nodig doorverwijzen naar slachtoffer- en daderhulp.
Slachtoffers kunnen ook terecht bij Tele-Onthaal op het telefoonnummer 106 en via chat. Tot slot vermelden we ook de slachtofferbejegening bij de lokale politie. Gespecialiseerd personeel biedt een luisterend oor aan de betrokkene, zelfs als er geen klacht werd ingediend. Met psychologische bijstand, praktisch advies en nuttige inlichtingen helpt deze dienst de slachtoffers bij hun zoektocht in de wereld van politie en justitie, van de schadeafwikkeling en de voorziene procedures in het kader van de Commissie voor Financiële Hulp aan Slachtoffers van Opzettelijke Gewelddaden.
Partnergeweld is een delict waar bij wet straffen op staan. Het is strafbaar krachtens het strafrecht, ook als de partners niet gehuwd zijn. Er is bovendien een nieuwe wet goedgekeurd die – in geval van huiselijk geweld – de agressor verplicht zijn woning gedurende tien dagen te verlaten.
