Stel: u bent getuige van een verkeersongeval, een brand, een gewelddadige overval ... of u komt als eerste ter plaatse. De hulpdiensten zijn nog niet gearriveerd en één of meerdere slachtoffers zijn in shock of zelfs bewusteloos. Hoe kunt u dan het beste reageren? Hoe weet u wanneer iemand in shock is? Wat moet u doen als een slachtoffer niet meer reageert?In dit artikel kunnen we slechts gedeeltelijk antwoorden op deze vragen. Via de linken in onderstaande tekst vindt u echter belangrijke aanvullende informatie hieromtrent.
Het slachtoffer is in shock
Beschrijving.
Een stoornis in de bloedsomloop veroorzaakt hart- en ademhalingsproblemen: een onregelmatige hartslag, een veel te lage bloeddruk, een snelle polsslag en ademhaling. Shock is een ernstige fysiologische toestand die bij het slachtoffer vooral te herkennen is aan een erg bleke gelaatskleur, een snelle en onregelmatige ademhaling, blauwe en koude lippen, handen en voeten en abnormaal gedrag (suf, onrustig of verward).
Mogelijke oorzaken.
Shock kan worden veroorzaakt door verwondingen zoals een bloeding, ernstige brandwonden of een schedelletsel. Door kou, emoties en pijn zal de toestand nog verergeren.
Wat u kunt doen.
Als het slachtoffer kan worden verplaatst, zorg er dan voor dat hij of zij rustig kan liggen. Leg het slachtoffer met de benen iets omhoog, behalve als hij of zij een long- of hartaandoening heeft, of gewond is aan het onderlichaam. Bescherm het slachtoffer tegen de kou, maak strak zittende kleding los en stel hem of haar gerust.
Het slachtoffer is bewusteloos
Aan de hand van de volgende reacties kunt u de bewustzijnstoestand van het slachtoffer nagaan:
• het slachtoffer heeft de ogen open en beantwoordt uw vragen, hij of zij is bij bewustzijn;
• het slachtoffer lijkt bewusteloos, maar reageert toch als u iets zegt;
• het slachtoffer reageert enkel op pijnlijke prikkels;
• het slachtoffer reageert op geen enkele prikkel, hij of zij is bewusteloos.
Mogelijke oorzaken.
De hevige schok van een ongeval “schudt” de hersenen door elkaar en kan zelfs een schedelbreuk veroorzaken. Dergelijke letsels verstoren de normale werking van de hersenen en kunnen het bewustzijn beïnvloeden, zeker als de zuurstoftoevoer naar de hersenen is verstoord.
Wat u kunt doen
• Probeer het slachtoffer bij bewustzijn te brengen door tegen hem of haar te spreken en zachtjes aan de schouders te schudden. Wanneer het slachtoffer wakker wordt, stel hem of haar dan gerust en blijf contact maken.
• Maak de luchtwegen van het slachtoffer vrij door bijvoorbeeld een strak zittende kraag los te maken.
• Ga na welke verwondingen het slachtoffer heeft zodat u de hulpdiensten bij hun aankomst direct kunt informeren.
• Bescherm het slachtoffer tegen de kou of de hitte.
• Controleer regelmatig de belangrijkste lichaamsfuncties: bewustzijn en ademhaling. De controle van de bloeddruk is werk voor specialisten en laat u dus over aan de hulpdiensten. Als het slachtoffer niet meer ademt, pas dan een hart-long-reanimatie toe terwijl het slachtoffer op een harde ondergrond ligt.
• Als het absoluut noodzakelijk is om het slachtoffer te verplaatsen, leg hem of haar dan in de stabiele zijligging. Als het slachtoffer op de rug ligt, is de kans op verstikking groot doordat de tong dan de luchtwegen kan afsluiten, of er braaksel in de luchtpijp terecht kan komen.
Let op: als het slachtoffer een zwangere vrouw is, moet zij altijd op haar linkerzij worden gelegd om te voorkomen dat de foetus haar onderste holle ader samendrukt, met problemen van de bloedsomloop tot gevolg.
