De Franchimont- en de Salduzwet
In 1998 verbeterde de wet Franchimont de strafrechtspleging op onderzoeksniveau en werden nieuwe rechten toegekend aan de burgers. In 2011 kende de Salduzwet nog meer rechten toe aan personen die worden verhoord (in de hoedanigheid van slachtoffer, getuige of verdachte).
De rechten voorzien door de Franchimontwet
Elk verhoor moet beginnen met de mededeling aan de ondervraagde persoon van zijn rechten:
- De ondervraagde persoon kan de voertaal kiezen en heeft de mogelijkheid om alle vragen en antwoorden te laten transcriberen in zijn exacte bewoordingen.
- De ondervraagde persoon kan vragen om over te gaan tot een specifieke onderzoeksdaad of tot het verhoor van een bepaalde persoon.
- Zijn verklaringen kunnen als bewijs worden gebruikt voor het gerecht.
- De ondervraagde persoon mag de documenten die hij in zijn bezit heeft, gebruiken als het verhoor hierdoor niet wordt uitgesteld. De persoon kan tijdens of na het verhoor eisen dat die documenten bij het proces-verbaal worden gevoegd of dat ze worden ingediend bij de griffie.
Aanvullingen van de Salduzwet
- De persoon wordt bij de aanvang van het verhoor kort geïnformeerd over de betrokken feiten en verneemt dat hij niet kan worden verplicht om zichzelf te beschuldigen (en dus het recht heeft om te zwijgen).
- Een ondervraagde verdachte heeft vóór de aanvang van zijn eerste verhoor recht op overleg met een advocaat (voor misdrijven waarop een straf staat van min. 1 jaar gevangenisstraf). Verdachten hebben eveneens het recht om te zwijgen.
- Wanneer de te verhoren verdachte van zijn vrijheid wordt beroofd, heeft hij – naast het recht op voorafgaandelijk overleg met een advocaat – ook recht op diens bijstand tijdens het verhoor in kwestie. Een aangehouden persoon heeft eveneens het recht om een vertrouwenspersoon te waarschuwen en om een dokter te raadplegen als hij dat nodig heeft.
- Enkel een meerderjarige kan vrijwillig en doordacht het recht weigeren om vertrouwelijk overleg te plegen met een advocaat vóór de aanvang van het eerste verhoor en om zich tijdens het verhoor door hem te laten bijstaan. Die onthouding dient schriftelijk te worden vastgelegd in een gedateerd en ondertekend document.
Het proces-verbaal van het verhoor
Alle hieronder beschreven elementen worden opgetekend in het proces-verbaal van het verhoor. Dat moet minstens de volgende zaken vermelden:
- het tijdstip waarop het verhoor is begonnen, eventueel werd onderbroken en hernomen, en het tijdstip waarop het werd beëindigd;
- de identiteit van de personen die tijdens het verhoor of tijdens een deel daarvan zijn tussengekomen, net zoals het tijdstip van hun aankomst en hun vertrek;
- de specifieke omstandigheden waarin het verhoor zich heeft voltrokken.
Aan het einde van het verhoor heeft de ondervraagde persoon het recht om het proces-verbaal na te lezen, behalve als hij vraagt of de ondervrager het voorleest. Er wordt dan eveneens gevraagd of zijn verklaringen moeten worden aangepast of aangevuld.
De ondervraagde heeft recht op een gratis kopie van zijn verhoor. Die hoeft echter niet meteen te worden overhandigd.
In 1998 verbeterde de wet Franchimont de strafrechtspleging op onderzoeksniveau en werden nieuwe rechten toegekend aan de burgers. In 2011 kende de Salduzwet nog meer rechten toe aan personen die worden verhoord (in de hoedanigheid van slachtoffer, getuige of verdachte).
De rechten voorzien door de Franchimontwet
Elk verhoor moet beginnen met de mededeling aan de ondervraagde persoon van zijn rechten:
- De ondervraagde persoon kan de voertaal kiezen en heeft de mogelijkheid om alle vragen en antwoorden te laten transcriberen in zijn exacte bewoordingen.
- De ondervraagde persoon kan vragen om over te gaan tot een specifieke onderzoeksdaad of tot het verhoor van een bepaalde persoon.
- Zijn verklaringen kunnen als bewijs worden gebruikt voor het gerecht.
- De ondervraagde persoon mag de documenten die hij in zijn bezit heeft, gebruiken als het verhoor hierdoor niet wordt uitgesteld. De persoon kan tijdens of na het verhoor eisen dat die documenten bij het proces-verbaal worden gevoegd of dat ze worden ingediend bij de griffie.
Aanvullingen van de Salduzwet
- De persoon wordt bij de aanvang van het verhoor kort geïnformeerd over de betrokken feiten en verneemt dat hij niet kan worden verplicht om zichzelf te beschuldigen (en dus het recht heeft om te zwijgen).
- Een ondervraagde verdachte heeft vóór de aanvang van zijn eerste verhoor recht op overleg met een advocaat (voor misdrijven waarop een straf staat van min. 1 jaar gevangenisstraf). Verdachten hebben eveneens het recht om te zwijgen.
- Wanneer de te verhoren verdachte van zijn vrijheid wordt beroofd, heeft hij – naast het recht op voorafgaandelijk overleg met een advocaat – ook recht op diens bijstand tijdens het verhoor in kwestie. Een aangehouden persoon heeft eveneens het recht om een vertrouwenspersoon te waarschuwen en om een dokter te raadplegen als hij dat nodig heeft.
- Enkel een meerderjarige kan vrijwillig en doordacht het recht weigeren om vertrouwelijk overleg te plegen met een advocaat vóór de aanvang van het eerste verhoor en om zich tijdens het verhoor door hem te laten bijstaan. Die onthouding dient schriftelijk te worden vastgelegd in een gedateerd en ondertekend document.
Het proces-verbaal van het verhoor
Alle hieronder beschreven elementen worden opgetekend in het proces-verbaal van het verhoor. Dat moet minstens de volgende zaken vermelden:
- het tijdstip waarop het verhoor is begonnen, eventueel werd onderbroken en hernomen, en het tijdstip waarop het werd beëindigd;
- de identiteit van de personen die tijdens het verhoor of tijdens een deel daarvan zijn tussengekomen, net zoals het tijdstip van hun aankomst en hun vertrek;
- de specifieke omstandigheden waarin het verhoor zich heeft voltrokken.
Aan het einde van het verhoor heeft de ondervraagde persoon het recht om het proces-verbaal na te lezen, behalve als hij vraagt of de ondervrager het voorleest. Er wordt dan eveneens gevraagd of zijn verklaringen moeten worden aangepast of aangevuld.
De ondervraagde heeft recht op een gratis kopie van zijn verhoor. Die hoeft echter niet meteen te worden overhandigd.
