Geluid is alomtegenwoordig in onze leefomgeving: een vliegtuig dat overvliegt of een trein die passeert, de buurman die de haag scheert, een bouwwerf in de buurt, kinderen die buiten spelen of de buren die een feestje hebben tot in de vroege uurtjes... Het zijn meestal vertrouwde geluiden die zelfs geruststellend zijn, maar evengoed behoorlijk op onze zenuwen kunnen werken.
De perceptie van geluid is subjectief
Het is perfect mogelijk om de intensiteit van geluiden wetenschappelijk vast te stellen en te meten; dat gebeurt aan de hand van decibels. We hebben het dan over een objectieve beoordeling van het geluid.
Daarnaast heeft geluid een uiterst subjectieve dimensie: iedere persoon ervaart geluid namelijk op een andere manier. Een geluid dat door de ene persoon amper wordt opgemerkt, kan voor een andere persoon ondraaglijk zijn.
De perceptie van geluid hangt immers af van een combinatie van verschillende factoren, die steeds erg persoonlijk zijn. We zetten ze hier even op een rijtje.
• Onze activiteit op dat moment. Als we een groot feest bijwonen, zullen we veel meer lawaai kunnen verdragen dan wanneer we bijvoorbeeld aan het studeren zijn.
• De gevoelens die verbonden zijn met bepaalde geluiden. Op iemand die erg bang is voor onweer zal een donderslag heel wat meer impact hebben dan op iemand die helemaal niet bang is.
• De herhaling en frequentie van een bepaald geluid. Hoe vaker een bepaald geluid terugkeert, hoe meer hinder het zal veroorzaken. Denken we maar aan de mensen die vlakbij een luchthaven wonen.
• De relatie die we hebben met de veroorzaker van het geluid. Doorgaans zijn we veel minder gevoelig voor lawaai dat door onszelf, door naaste familie of door eigen dieren wordt voortgebracht. Het geblaf van onze eigen hond wordt bijvoorbeeld als veel minder storend ervaren dan dat van de hond van de buren.
• De verwachtingen. Als we van tevoren weten dat er lawaai op komst is, bijvoorbeeld door een buurtfeest, is dat gemakkelijker te verdragen omdat we ons er op kunnen instellen.
• Onze dagelijkse omgeving en gewoontes. Dat hangt nauw samen met wat we gewend zijn: iemand die in een grote stad woont zal meer verkeerslawaai gewend zijn en er dus veel minder last van hebben dan iemand die in een rustige, landelijke omgeving woont. En een leerkracht zal weinig hinder ondervinden van het geroep van kinderen op de speelplaats.
• Onze individuele gevoeligheid. Die hangt bovendien samen met onze gezondheid en onze affectieve en emotionele toestand. Als we zwaar onder stress staan of ons lichamelijk niet goed voelen, zullen we veel minder lawaai kunnen verdragen dan normaal.
De perceptie van geluid is dus voor iedereen anders. De regels en bepalingen in verband de beperking van geluidsoverlast beogen dan ook het algemeen belang van iedereen en kunnen onmogelijk rekening houden met de omstandigheden en gevoeligheden van ieder individu afzonderlijk.
De effecten van geluidsoverlast
Afhankelijk van de intensiteit, de herhaling en de duur van het lawaai, kan dit:
- het gehoor verminderen of zelfs ernstig beschadigen;
- leiden tot slaapstoornissen en psychische problemen, stress, een verhoogd risico op hart- en vaatziektes, een (te) hoge bloeddruk... met name als het lawaai aanhoudend, onvoorspelbaar en oncontroleerbaar is;
- het sociale gedrag beïnvloeden: agressiviteit, in zichzelf keren, isolement ...
Onderzoekers zijn erin geslaagd een gehoordrempel of waarnemingsdrempel van het menselijk gehoor vast te leggen, evenals een pijndrempel (het moment dat fysiek geluid pijnlijk wordt voor het menselijk oor). Daartussenin is er een (variabele) drempel bepaald waarop geluid overgaat in geluidshinder. Daarbij wordt niet alleen rekening gehouden met het geluidsniveau (in decibels) en de manier waarop het wordt voortgebracht (continu, onregelmatig of impulsgeluid), maar ook met de subjectieve perceptie van individuen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft ook een aantal aanbevelingen gedaan om geluidshinder te voorkomen in het kader van enkele specifieke activiteiten (hotels, ziekenhuizen, scholen enz.).
Het is perfect mogelijk om de intensiteit van geluiden wetenschappelijk vast te stellen en te meten; dat gebeurt aan de hand van decibels. We hebben het dan over een objectieve beoordeling van het geluid.
Daarnaast heeft geluid een uiterst subjectieve dimensie: iedere persoon ervaart geluid namelijk op een andere manier. Een geluid dat door de ene persoon amper wordt opgemerkt, kan voor een andere persoon ondraaglijk zijn.
De perceptie van geluid hangt immers af van een combinatie van verschillende factoren, die steeds erg persoonlijk zijn. We zetten ze hier even op een rijtje.
• Onze activiteit op dat moment. Als we een groot feest bijwonen, zullen we veel meer lawaai kunnen verdragen dan wanneer we bijvoorbeeld aan het studeren zijn.
• De gevoelens die verbonden zijn met bepaalde geluiden. Op iemand die erg bang is voor onweer zal een donderslag heel wat meer impact hebben dan op iemand die helemaal niet bang is.
• De herhaling en frequentie van een bepaald geluid. Hoe vaker een bepaald geluid terugkeert, hoe meer hinder het zal veroorzaken. Denken we maar aan de mensen die vlakbij een luchthaven wonen.
• De relatie die we hebben met de veroorzaker van het geluid. Doorgaans zijn we veel minder gevoelig voor lawaai dat door onszelf, door naaste familie of door eigen dieren wordt voortgebracht. Het geblaf van onze eigen hond wordt bijvoorbeeld als veel minder storend ervaren dan dat van de hond van de buren.
• De verwachtingen. Als we van tevoren weten dat er lawaai op komst is, bijvoorbeeld door een buurtfeest, is dat gemakkelijker te verdragen omdat we ons er op kunnen instellen.
• Onze dagelijkse omgeving en gewoontes. Dat hangt nauw samen met wat we gewend zijn: iemand die in een grote stad woont zal meer verkeerslawaai gewend zijn en er dus veel minder last van hebben dan iemand die in een rustige, landelijke omgeving woont. En een leerkracht zal weinig hinder ondervinden van het geroep van kinderen op de speelplaats.
• Onze individuele gevoeligheid. Die hangt bovendien samen met onze gezondheid en onze affectieve en emotionele toestand. Als we zwaar onder stress staan of ons lichamelijk niet goed voelen, zullen we veel minder lawaai kunnen verdragen dan normaal.
De perceptie van geluid is dus voor iedereen anders. De regels en bepalingen in verband de beperking van geluidsoverlast beogen dan ook het algemeen belang van iedereen en kunnen onmogelijk rekening houden met de omstandigheden en gevoeligheden van ieder individu afzonderlijk.
De effecten van geluidsoverlast
Afhankelijk van de intensiteit, de herhaling en de duur van het lawaai, kan dit:
- het gehoor verminderen of zelfs ernstig beschadigen;
- leiden tot slaapstoornissen en psychische problemen, stress, een verhoogd risico op hart- en vaatziektes, een (te) hoge bloeddruk... met name als het lawaai aanhoudend, onvoorspelbaar en oncontroleerbaar is;
- het sociale gedrag beïnvloeden: agressiviteit, in zichzelf keren, isolement ...
Onderzoekers zijn erin geslaagd een gehoordrempel of waarnemingsdrempel van het menselijk gehoor vast te leggen, evenals een pijndrempel (het moment dat fysiek geluid pijnlijk wordt voor het menselijk oor). Daartussenin is er een (variabele) drempel bepaald waarop geluid overgaat in geluidshinder. Daarbij wordt niet alleen rekening gehouden met het geluidsniveau (in decibels) en de manier waarop het wordt voortgebracht (continu, onregelmatig of impulsgeluid), maar ook met de subjectieve perceptie van individuen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft ook een aantal aanbevelingen gedaan om geluidshinder te voorkomen in het kader van enkele specifieke activiteiten (hotels, ziekenhuizen, scholen enz.).
